भूकम्प पश्चातको मानवीय त्रुटीलाई औंल्याउँदै अमित श्रेष्ठ को ‘द फल्ट’
अमित श्रेष्ठ, जो अष्ट्रेलियामा परिचित नाम हो । उनी करिब १० वर्षदेखि फाइनान्स र एकाउण्टेनको रूपमा परिचित छन् । गत बैशाख १२ को महाभूकम्पलाई आफ्नै आँखाले देखेका अमित, त्यसपछीका घटना र परिघटनाहरूलाई एउटा किताब मार्फत लिपिबद्ध नगरि उनको मनले मानेन । महाभूकम्प पश्चात नेपालीहरूले भोग्नु परेको मानवीय संकट्का घडीमा पीडितहरूको मानसिक र शारिरिक पीडा, राष्ट्रिय अन्तरराष्ट्रिय समुदायहरूबाट नेपालले पाएको सहयोग, समर्थन र साहानुभूतिलाई क्रमबद्ध चित्रित गरिएको यस द फल्ट पुस्तकका लेखक अमित श्रेष्ठसँग द नेपाली टाइम्सका प्रकाशक महेन्द्र लम्सालले गर्नुभएको कुराकानीको संक्षिप्त अंश ।
तपाईंको हालैमा बजारमा आउन लागेको पुस्तक The Fault कस्तो पुस्तक हो ?
The Fault सत्य घट्नाहरूमा आधरित काल्पनिक उपन्यास हो । नेपालमा गतबर्ष गएको महाभूकम्पको कथा हो The Fault । महाभूकम्पको समयमा म नेपालमा नै थिएँ, मेरो अगाडि धरहरा गरल्याम्म लड्यो भूकम्पको पहिलो झट्कामा नै । म अरु मानिसहरूको भिडसँगै दौडें टुडिखेलतिर ज्यान बचाउन । महाभूकम्पबाट पूरा मुलुक नै स्तब्ध रहयो, जहाँतही त्रास मात्र देखिन्थ्यो । यो अन्योल र त्रासको बातावरणमा न कुनै बलियो नेतृत्वको भरोसा नै थियो न भूकम्प रोकिने कुनै लक्षण नै थियो । भूकम्पले त कती जनधन क्षति गर्यो नै तर त्यसपछिको समय अझै गार्हो भयो । बिस्थापित मानिसहरू को ब्यवस्थापना हुन सकेन, राष्ट्रिय नेतृत्वको लाचारी लाज्लाग्दो ढंगबाट नाङ्गियो । अन्तरराष्ट्रिय राहतले एअरपोर्टको गोदाम भरियो तर त्यो आवश्यक ठाउँहरूमा कहिले पुग्न पाएन । यो लाचारीको फाईदा उठाउनेहरूले राम्रो सँग फाईदापनि उठाए । राज्यको कमजोरी स्पष्ट रूपमा सबले देखे । अनि अनौठो रूपमा सामाजिक एकताका उत्तम उदाहरणहरूपनि देख्न पाइयो । यिनै दु:ख, त्रास, एकता, फुट, समर्थन, धोकाको कहानी हो The Fault.
उपन्यासको नाम The Fault किन राख्नु भयो ?
The Fault ले दोहोरो अर्थ प्रदान गदर्छ । एक त भूकम्पको Fault Line लाई उघ्रित गर्छ भने अर्को चाँही मानव आचरणका त्रुटीहरूलाई अंकित गर्छ ।
उपन्यास किन अंग्रेजीमा लेख्ने सोच्नु भयो ?
The Fault मात्र त्रास र विवसताको कहानी होइन । त्रास र विवसता, भोक र लाचारी यसका अङहरू हुन जुनबिना हाम्रो अवस्थालाई न्याय गर्न सकिंदैन । तर त्राश र लाचारीका साथसाथै यो कहानी मानव समाजको मौलिक अर्थको हो । आत्मबिश्वास र नेतृत्वको, सामाजिक ऐक्यबद्धताको कहानी पनि हो यो । राष्ट्रिय बिपद र लाचारीको समयमा पनि कसरी मानिसहरू एक भएर अरुको आत्मबिश्वास बन्न सक्छन्, विध्वंसित समाजको पुन:निर्माण कसरी गर्न सक्छन, यिनै हाम्रा मौलिक कथाहरू समेटिएकोले मैले सोचे यो हाम्रो आत्मबिश्वासको कथा सबैले थाहा पाउनु पर्छ । त्यसैले अंग्रेजीमा नै लेख्ने निर्णय गरें ।
अंग्रेजीमा साहित्य लेख्दा कस्ता कठिनाईहरू रहे ?
अंग्रेजीमा उपन्यास लेख्दा कठिनाईहरू धेरै नै रहे । हुन त म The Kathmandu Post र The Himlayan Times मा लेखहरू लेख्थे, तर ३०० पेजको उपन्यास लेख्नु, भूकम्पबाट पीडितहरूको वास्तविकतााको न्याय गर्नु, पात्रहरूको emotions हरूलाई समेट्नु, पात्रहरूको जीवन जिउनु र त्यसलाई अंग्रेजीमा लेख्नु सहज चाँही थिएन । मैले केही पेज लेखिसकेपछि साथीहरूलाई देखाएँ, उहाँहरूले मलाई सोचेभन्दा राम्रो टिप्पणी दिनु भयो, प्रोत्साहित गर्नु भयो अनि फेरी यात्रा त्यसरीनै सुरु भयो । पुस्तकको manuscript USA को reviewer लाई पठाएँ उहाँले पनि मेरो उपन्यासको धेरै राम्रो रिभ्यु दिनु भयो । यात्रा कठिन थियो अंग्रेजीमा situations describe गर्न, dialogue हरू लेख्न अनि पात्रहरूलाई बिस्तारै उठाउन तर अन्त्यमा सब struggle को राम्रो फल आयो ।
शैलीका आधारमा The Fault कस्तो उपन्यास हो ?
शैलीका आधारमा प्रकाशकहरूले The Fault लाई Thriller शैलीमा बर्गिकरण गरेका छन् । भूकम्पको आतंकलाई हुबहु देखाउने प्रयत्न गरेको छु, घरहरू ढल्दै गरेको, मानिसहरू किचिएर मरेको तथा मानिस मानिसबीचमा द्वन्दका ठाउँहरू पनि रहेकोले यसलाई Thriller शैलीमा बर्गिकरण गरिएको छ ।
तपाईंको उपन्यास कहाँबाट प्रकाशित हुँदैछ र कहिले पढ्न पाईन्छ ?
उपन्यास USA बाट प्रकाशन हुँदैछ । Hay House भन्ने प्रकाशन कम्पनीले यो उपन्यास प्रकाशित गर्ने भएको छ । The Fault USA मा प्रकाशित भएपनि त्यसै समय सर्वाधिक विश्व बजारमा उपलब्ध हुने छ । पेपरब्याक, हार्ड कभर र digital फोर्ममा उप्लब्ध हुनेछ । उपन्यास फेब्रुअरीको अन्त्यमा बजारमा ल्याउने सल्लाह भएको छ ।
महाभूकम्पको समयमा नेपाल के सिलसिलामा जानुभएको थियो ?
त्यो समय नेपाल जानु पर्ने विविद कारणहरू थियो । ति मध्ये एउटा कारण चाँही नेपालका बैंकहरूमा लगायत थुप्रै कर्पोरेट क्षेत्रमा Leadership Training दिने अवसर मिलेको थियो । भूकम्पको समयमा चाँँही Global IME बैंकमा Senior Executives हरूलाई Leadership Challanges सम्बन्धी Trraining दिइरहेको थिएँ भने अर्को दिन Sipradi Traders मा Training को आयोजनामा ब्यस्त थिए ।
हालमा के गर्दै हुनुहुन्छ ?
हालमा म अर्को किताबको प्रोजेक्टमा जुटेको छु । मेरो अर्को किताब चाँही मानव मनोबिज्ञानको क्षेत्रमा आधरित छ । यो आगामी पुस्तक पनि यसै बर्ष बजारमा ल्याउन प्रयत्नशिल छु ।
आगामी पुस्तकको बारेमा थोरै मात्रा भनिदिनु हुन्छ कि ?
खास गरेर हामीले हाम्रो मनोबिज्ञान, जीवन नेतृत्व र सफलताको बारेमा धेरै पुस्तकहरू पढेका नै छौं तर वास्तवमा भन्नु पर्दा ति पुस्तकहरूमा पढिएका ज्ञानहरूलाई जीवनमा उतार्न सकेका चाँही हुँदैनौ । त्यसको साथसाथै हाम्रो जीवनको सुरुवातदेखि नै सफलता, खुसी, उन्नती, नेतृत्वको बारेमा समाज, परिवार, शिक्षक, मिडिया आदिबाट हाम्रो दिमागमा एक प्रकारको लेबल लागेको हुन्छ । यी लेवलहरू नै बिस्तारै हाम्रा बलिया मान्यताहरू बन्न पुगेका हुन्छन् । यी मान्यताहरूलाई limiting beliefs भनिन्छ । अनी हाम्रो जीवनका हरेक निर्णयहरू यिनै limiting beliefs को आधार खडा भएका हुन्छन् । यो आगामी पुस्तकको माधयमबाट यी limiting beliefs का बारेमा गहिरो रूपमा छलफल गर्ने प्रयास गरेको छु । मेरो आगामी पुस्तकमा अरु पुस्तकहरू जस्तो इन्फर्मेसन मात्र दिने प्रयास गरेको छैन, स्वतन्त्रताको प्रत्याभुत गर्ने प्रयत्न पनि गरेको छु ।
तपाई आँफै लेखक हुनुहुन्छ, कस्ता किताबहरू पढ्न रुचाउनु हुन्छ ?
मेरो पहिलो किताब नै काल्पनिक साहित्य भएपनि मैले धेरै काल्पनिक साहित्य र उपन्यासहरू पढेको छैन । म प्रेरणादायी किताबहरू पढ्न रुचाउँछु । John Maxwell का किताबहरू मैले धेरै जसो दोहोराएर पढेको छु । बिजय कुमारको खुसी मलाई मन परेको किताब हो । Malcolm Gladwell को The Tipping Point र The outlier, John Maxwell को 21 Irrefutable Laws of Leadership, Brene Brown को Daring Greatly मलाई धेरै मन परेका किताबहरू हुन् ।
पाठकहरूलाई अन्त्यमा के भन्न चाहनु हुन्छ ?
म सबै आदरणीय नेपाली साथीहरूलाई हामीबीच एकताप्रतिको प्रतिबद्धताका लागि धेरै धेरै धन्यवाद चढाउन चाहन्छु । त्यसका साथै यो मेरो प्रयत्न The Fault लाई कोशेली स्वरूप अप्नाइ दिनुहोला भन्न चाहन्छु ।
क्यानबेरा– अष्ट्रेलियाको राजधानी क्यानबेरामा अहिलेसम्म कै सम्भवत ठूलो धनराशीको पुरस्कार भएको नेपाली...
काठमाडौं– एजुकेशन प्लानेट प्रालि (ई–प्लानेट) ले आफ्नो उत्कृष्ट योगदानका लागि दक्षिण एशियामा...
काठमाडौं- प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आफ्नो आसन्न चीन भ्रमणका क्रममा चीनसँग ऋण...
काठमाडौँ- आज बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिँदै छठ पर्व सम्पन्न हुदै छ...
हङकङ– हङकङमा जारी हङकङ इन्टरनेशनल सिक्सेसमा नेपालले दोस्रो प्रभावकारी जीत निकालेको छ...
क्यानबेरा– अष्ट्रेलियाको राजधानी क्यानबेरामा अहिलेसम्म कै सम्भवत ठूलो धनराशीको पुरस्कार भएको नेपाली...
काठमाडौं– एजुकेशन प्लानेट प्रालि (ई–प्लानेट) ले आफ्नो उत्कृष्ट योगदानका लागि दक्षिण एशियामा...
काठमाडौं- प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आफ्नो आसन्न चीन भ्रमणका क्रममा चीनसँग ऋण...
काठमाडौँ- आज बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिँदै छठ पर्व सम्पन्न हुदै छ...
हङकङ– हङकङमा जारी हङकङ इन्टरनेशनल सिक्सेसमा नेपालले दोस्रो प्रभावकारी जीत निकालेको छ...